3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη – Ιούνιος 2017
Ποιες κοινωνικές δυνάμεις και ποιες αξίες θέλουμε να εκπροσωπούμε
1 Θέλουμε να εκφράσουμε πολιτικά τη συμμαχία των «υγιών παραγωγικών δυνάμεων» και των «οικονομικά αδύναμων». Οι πρώτοι, είναι ο κόσμος της αμειβόμενης εργασίας, της υγιούς επιχειρηματικότητας που άντεξε, οι επιστήμονες που εργάζονται ως αυτοαπασχολούμενοι, οι μικρομεσαίοι ή οι αγρότες που παρά την κρίση τα κατάφεραν να επιβιώσουν. Και οι δεύτεροι είναι οι άνεργοι, ιδίως οι πολύ νέοι και οι άνω των 55, οι χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι, οι αυτοαπασχολούμενοι ή μικρομεσαίοι που βρέθηκαν στο περιθώριο, στην ανεργία και τα χρέη. Η πολιτική αποστολή, δέσμευση και υποχρέωση, η ψυχή της Δημοκρατικής Παράταξης είναι να σφυρηλατεί τη συμμαχία αυτή και να την εκφράζει πολιτικά.
2 Η ηθική και πολιτική βάση της συμμαχίας: οι «υγιείς παραγωγικές δυνάμεις» έχουν την ηθική υποχρέωση της αλληλεγγύης, αλλά και τον φόβο ότι με την απώλεια της εργασίας ή της επιχείρησης τους θα γίνουν οι ίδιοι «οικονομικά αδύναμοι». Οι τελευταίοι έχουν το δικαίωμα της αλληλεγγύης για αξιοπρεπή διαβίωση αλλά και την ελπίδα να γίνουν (πάλι, πχ οι άνεργοι) «παραγωγικοί».
3 Η διάρρηξη αυτής της συμμαχίας είναι η πηγή του κοινωνικού διχασμού και της έντασης. Ανοίγει το δρόμο στη δημαγωγία των άκρων, ακόμα και στη βία. Είναι αυτό που ζούμε σήμερα, αίτιο και αποτέλεσμα της υποχώρησης της Δημοκρατικής Παράταξης.
4 Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών σε συνεργασία με τις πολιτικές δυνάμεις που μετέχουν στη ΔΗ.ΣΥ. οφείλει να συμβάλει να συσταθεί η συμμαχία αυτή, αποκαθιστώντας την κοινωνική ενότητα και να διεκδικήσει την πολιτική της έκφραση. Έτσι θα υπηρετήσει την κοινωνία και την πρόοδό της, έτσι θα ανταποκριθεί στο ιστορικό και πολιτικό του χρέος.
5 Πρέπει όμως να αποφύγει λάθη του παρελθόντος. Δεν πρέπει να επιτρέψει ποτέ στο μέλλον να τροφοδοτηθεί η κοινωνική αυτή συμμαχία με οικονομικά μη βιώσιμα και ηθικά ανεπίτρεπτα, ακόμα κι αν ήταν κομματικά αποτελεσματικά, μέσα: Δεν μπορεί να γίνει δεκτό οι «παραγωγικές δυνάμεις» να γίνουν κρατικοδίαιτοι προμηθευτές και θρασύτατοι φοροφυγάδες. Ούτε να διευκολύνει τους οικονομικά αδύναμους να τα ανεχτούν κι αυτοί παρέχοντας επιδόματα χωρίς βάση, συντάξεις χωρίς εισφορές, δημοσίους διορισμούς χωρίς προσόντα.
6 Η νέα συμμαχία «υγιών παραγωγικών δυνάμεων» και «οικονομικά αδύναμων» πρέπει να οικοδομηθεί σε μια τελείως νέα βάση: σε μια ακριβοδίκαιη προστασία των «αδύναμων» και μια βιώσιμη και διάφανη υποστήριξη των «υγιών παραγωγών» να αναδείξουν τα ταλέντα, τις ιδέες και τους καρπούς των κόπων τους. Και η σφυρηλάτηση της συμμαχίας τους οφείλει να γίνει στη βάση της αναγνώρισης ότι τα δικαιώματα συνεπάγονται υποχρεώσεις και δεν μπορεί ποτέ ξανά ο λογαριασμός να σταλεί στην επομένη γενιά.
7 Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών εκφράζει ταυτόχρονα μια δέσμη αξιών που βασίζονται στις ζωντανές παραδόσεις του ανθρωπισμού, του διαφωτισμού, του πολιτικού φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού.
8 Οι αξίες του Ανθρωπισμού για μας σημαίνουν την πίστη στην πρωταρχικότητα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στη δέσμευση για υπεράσπιση της ανθρώπινης ελευθερίας και την ανεξαίρετη ενεργή απόρριψη κάθε μορφής διακρίσεων στη βάση φύλου, καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων και σεξουαλικού προσανατολισμού. Γι αυτό και η μάχη μας απέναντι στο χιτλερικό κόμμα-εγκληματική οργάνωση είναι θεμελιώδης αφετηρία της πολιτικής δράσης μας. Καμιά σχετικοποίηση δεν είναι ανεκτή, καμιά δικαιολογία αποδεκτή, κανένας συμβιβασμός νοητός. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε με συνέπεια τον αγώνα αυτό έως ότου αποβληθεί από την ελληνική κοινωνία το νεοναζιστικό μόρφωμα της ΧΑ.
9 Οι αξίες του Διαφωτισμού για μας σημαίνουν την θεμελιώδη πεποίθηση για την ανάγκη υπεράσπισης του ορθολογισμού, απέναντι σε κάθε δεισιδαιμονία και συνωμοσιολογία, απέναντι σε κάθε δύναμη οπισθοδρόμησης στην ευκολία των δημαγωγικών ευκολιών και εθνικά παρηγορητικών αφηγήσεων. Οι αξίες αυτές είναι πιο επίκαιρες από ποτέ, την ώρα που οι «ψεκασμένες» αντιλήψεις απειλούν να κάνουν την κοινωνική απελπισία πολιτικό μεσαίωνα. Και συνεπάγονται τη δέσμευση μας για συνεπή μάχη, για την υπεράσπιση τους ακόμα κι αν είναι αντιδημοφιλείς. Την ώρα της υποχώρησης του συλλογικού ορθολογισμού της κοινωνίας μας, το Κίνημα γίνεται Κίνημα υπεράσπισης του ορθού λόγου, της κριτικής σκέψης και της απόρριψης κάθε «θεωρίας» που καταλήγει στη δαιμονοποίηση, τον αποπροσανατολισμό της κοινωνίας. Στεκόμαστε απέναντι στα κόμματα που είναι επικίνδυνοι φορείς μιας βίαιης συνωμοσιολογίας, με την οποία συγκρουόμαστε μετωπικά.
10 Οι αξίες του πολιτικού Φιλελευθερισμού για μας σημαίνουν την πίστη στην θεμελιώδη αρχή της Ελευθερίας. Και μαζί με αυτή στην αρχή μιας ανοιχτής κοινωνίας, στον πλουραλισμό και τον πολιτικό πολιτισμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Καμιά κατανόηση γι’ αυτό δεν μπορούμε να δείχνουμε σε κόμματα που αποδέχονται το περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανοιχτής κοινωνίας. Ακόμα κι αν εντάσσονται- οριακά- στο συνταγματικό τόξο, όσοι είναι ή ανέχονται, τους απολογητές κάθε μορφής ολοκληρωτισμού δεν συνιστούν εν δυνάμει πολιτικούς εταίρους και δεν έχουν θέση στο δικό μας πολιτικό πολιτισμό.
11 Οι αξίες του Σοσιαλισμού για μας σημαίνουν τη διαρκή και συνειδητή δέσμευση μας για κοινωνική δικαιοσύνη, για την οικοδόμηση μιας δίκαιης κοινωνίας, ισότητας στις ευκαιρίες και αλληλεγγύης. Σημαίνει την ανάληψη της ευθύνης για δικαιοσύνη ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, ανάμεσα στις γενιές, αλλά και της ευθύνης για την προστασία του περιβάλλοντος. Για μάχη κατά των ανισοτήτων και την υπεράσπιση της ατομικής χειραφέτησης και κοινωνικής απελευθέρωσης από αδικαιολόγητους καταναγκασμούς.
Άξιες που δικαιώθηκαν από την ορμή της Αλλαγής που επανένωσε τη χώρα με ιστορικές πρωτοβουλίες. Αλλά οφείλουν να σημαίνουν και τη συνεπή πλέον μάχη μας απέναντι στις δυνάμεις του λαϊκισμού. Ο οποίος στο όνομα της κοινωνίας ισοπεδώνει και παραβιάζει δικαιώματα.
Και βέβαια είμαστε ανυποχώρητα απέναντι σε κάθε δύναμη που στο όνομα του σοσιαλισμού ή των όποιων δήθεν λαϊκών συμφερόντων απειλεί το αγαθό της ανοιχτής κοινωνίας, ανέχεται ή και δικαιολογεί ακόμα και τη βία και τελικά υπονομεύει την ανθρώπινη ελευθερία. Η εκδοχή μιας δήθεν ριζοσπαστικής αριστεράς που απλώς συγκαλύπτει ένα συνειδητά ακραίο λαϊκισμό και απροσχημάτιστη δημαγωγία, αναβιώνοντας παθογένειες της περασμένης εικοσαετίας, και εγκαταλείποντας κάθε παράδοση της ανανεωτικής αριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού, συνιστά για μας συντηρητική οπισθοδρόμηση που επενδύει χωρίς αρχές στην απελπισία της κρίσης.
12 Το Κίνημα εκφράζει πάνω απ’ όλα την πολιτική μάχη για την απασχόληση και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Μετά την μεγαλύτερη οικονομική κρίση, απόρροια ενός σαθρού παραγωγικού προτύπου το οποίο είχε καταρρεύσει πριν εκδηλωθούν οι συνέπειες του δημοσιονομικού εκτροχιασμού, η οποία οδήγησε σε καταστροφή 1 εκατομ. θέσεων εργασίας προτεραιότητα μας είναι η επιστροφή σε μια σταθερή ανάπτυξη που δημιουργεί θέσεις εργασίας για όλους τους πολίτες. Η επιδίωξη για πλήρη απασχόληση πρέπει να αποτελεί μια από τις βασικές στοχεύσεις της οικονομικής μας πολιτικής.
13 Στηρίζουμε τις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις στη δημιουργία νέου πλούτου αλλά με την προϋπόθεση ότι ο πλούτος αυτός διαχέεται σε όλους τους πολίτες. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ως φυσική νομοτέλεια οι οκτώ πλουσιότεροι στον κόσμο να έχουν πλούτο ίσο με αυτό του 50% του πληθυσμού της γης. Η μάχη κατά των ανισοτήτων και της φτώχειας είναι μια μάχη διαρκής σε επίπεδο τοπικό, εθνικό αλλά και παγκόσμιο.
Ποιους έχουμε απέναντι
14 Για την υπεράσπιση των παραπάνω κοινωνικών δυνάμεων και πολιτικών αξιών, συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον ανορθολογισμό, στον εθνολαϊκισμό, στον παρασιτισμό, στον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό, στον νεοκρατισμό, στον παρεοκρατισμό, στην πελατειακή αντίληψη και προπάντων στις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.
15 Συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον ανορθολογισμό και τους κίνδυνους της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού. Μέτωπο απέναντι στη ΧΑ μέχρι να εκλείψει ως κίνδυνος για τη δημοκρατία.
16 Συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον λαϊκισμό και τη δημαγωγία της αριστεράς αλλά και της δεξιάς που αρνείται κάθε αυτοκριτική για τις επιλογές της περιόδου 2004-2009. Και που καταφεύγουν σε παιδαριώδεις ερμηνείες των προβλημάτων της χώρας. Ο λαϊκισμός και η δημαγωγία οδηγούν σε λύσεις γραφικές- πεισματώδεις όσο και καταφανώς αδιέξοδες: αναζήτηση «γραφικών» θησαυρών, δάνεια από τριτοκοσμικές χώρες, ανερμάτιστα Ζάππεια, και ψευτοτσαμπουκάδες, Προγράμματα Θεσσαλονίκης και Παράλληλα προγράμματα.
17 Συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον παρασιτισμό της «μεγάλης διαφθοράς των κερδοσκόπων, κρατικοδίαιτων προμηθευτών και φοροφυγάδων» και του μικρού παρασιτισμού των άδικων προνομιών συντεχνιών, πελατειακών διευθετήσεων. Ο φυσικός εχθρός και παραδοσιακός αντίπαλος της συμμαχίας των υγιών δημιουργικών δυνάμεων και των οικονομικά αδύναμων είναι ο συνεταιρισμός των μεγάλων και μικρών παρασιτούντων στην κοινωνία. Μεγάλος παρασιτισμός, σκανδαλώδεις συμβάσεις, προμήθειες, απαλλαγές από υποχρεώσεις νόμιμη φοροδιαφυγή κτλ. Κοντά σ’ αυτούς αναπτύσσονται οι μικροί που παρασιτούν- εισπράττοντας επιδόματα και προνόμια, απαλλασσόμενοι από υποχρεώσεις, προκειμένου να μην εναντιώνονται στον μεγάλο παρασιτισμό.
18 Συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον νεοκρατισμό και παρεοκρατισμό που γιγαντώνεται από την κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ και κυριαρχεί ως στόχευση και φιλοσοφία στο χώρο της ΝΔ. Τα κόμματα αυτά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το δημόσιο ως πελατειακό λάφυρο. Αντίληψη που στρεβλώνει κάθε προσπάθεια αναδιάρθρωσης του σαθρού παραγωγικού προτύπου της χώρας ώστε με ένα νέο παραγωγικό πρότυπο να ενταχθούμε δυναμικά στον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας. Αντίληψη που πάνω από όλα υπονομεύει τη προσπάθεια που κατέβαλαν οι πολίτες για την επίτευξη της δημοσιονομικής σταθερότητας.
19 Συγκροτούμε μέτωπο απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό, και κυρίως, απέναντι στις παλιές και νέες ανισότητες που αυτός παράγει. Μέτωπο στη λογική ότι οι αγορές οδηγούν στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα παραβλέποντας ότι την ώρα που παράγεται τόσος πλούτος οι ανισότητες φτάνουν σε πρωτόγνωρα επίπεδα για την σύγχρονη εποχή. Μέτωπο στη λογική ότι ο έλεγχος του κράτους στη λειτουργία των αγορών παραβιάζει ατομικές ελευθερίες αλλά παραβλέπει τις καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες των κρίσεων στις οποίες οδηγούν οι ανεξέλεγκτες αγορές. Η ήττα που υπέστη ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός διεθνώς δεν έγινε αισθητός στην Ελλάδα γιατί εδώ κατέρρευσε ένα παραγωγικό μοντέλο που στηρίζονταν στον κρατικισμό.
Ποιοι είμαστε ως Έλληνες και Ευρωπαίοι
20 Εκφράζουμε και υπερασπιζόμαστε τον πατριωτισμό, τον ευρωπαϊσμό και τον διεθνισμό της Δημοκρατικής Παράταξης, απέναντι σε κάθε μορφής εθνικισμού, σε κάθε δημαγωγία «περιούσιου λαού» και σε αφελείς φαντασιώσεις ξένων σωτήρων και ανύπαρκτων αξόνων και συμμαχιών. Αλλά και απέναντι σε αποπροσανατολιστικές ευκολίες τύπου «αντιαμερικανισμού» και πιο πρόσφατα «αντιγερμανισμού» ή αναζήτησης δήθεν «φιλελλήνων».
Ο Πατριωτισμός μας
21 Ο δικός μας πατριωτισμός, εμπνέεται από τον Ρήγα. Θεμελιώνεται στις αξίες μας, αγκαλιάζει τους αλλοδαπούς συμπολίτες μας, βρίσκεται στον αντίποδα κάθε εθνικισμού, γιατί θεμελιώνει την συλλογική μας αξιοπρέπεια και στο σεβασμό της διαφορετικότητας του άλλου. Ο πατριωτισμός μας δεν βασίζεται στο αίμα, αλλά στις αξίες μας. Είναι γι αυτό πρωτίστως συνταγματικός πατριωτισμός.
Η Ευρωπαϊκή μας ταυτότητα
22 Η ευρωπαϊκή ταυτότητα μας είναι εξίσου παλαιά με την ελληνική στη σύγχρονη ιστορία μας. Η παλιγγενεσία ανέδειξε το πολιτικό υποκείμενο του έθνους των Ελλήνων, ενταγμένη και προσανατολισμένη εξαρχής στα αδελφά ευρωπαϊκά έθνη, τα οποία απαθανατίζουμε στον ίδιο τον εθνικό μας ύμνο. Μοιραζόμαστε την αντίληψη για μια Ευρώπη ανοιχτή- όπως του Συμβουλίου της Ευρώπης, που περιλαμβάνει τη Ρωσία, αλλά και την Τουρκία. Γιατί η Ευρώπη είναι για μας πολιτική και όχι απλά γεωγραφική έννοια. Στο πλαίσιο αυτό είμαστε συνειδητοί υποστηρικτές της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της ομοσπονδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
23 Η Ευρώπη είναι ένα υποσύνολο του παγκόσμιου συστήματος, ένας μικρόκοσμος των διεθνών εξελίξεων. Καλείται όμως να επιλέξει: είτε να παρασυρθεί – να υποταχθεί σε αυτές, είτε να οδηγήσει, η ίδια, την παγκοσμιοποίηση προς μια πιο δημοκρατική και ανθρώπινη κατεύθυνση. Μπορεί; Ναι, η Ευρώπη που κατανοεί την δύναμή της – γιατί δεν την κατανοεί πάντα – που στέκεται ενωμένη και θέτει στόχο τον εξανθρωπισμό και τον εκδημοκρατισμό της παγκόσμιας οικονομίας, μπορεί να πρωτοπορήσει. Και το έχει ξανακάνει, δημιουργώντας το μεγαλύτερο και σημαντικότερο εγχείρημα Ειρήνης, Συνεργασίας και Ευημερίας, που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης.
24 Η οικουμενικότητα των αξιών, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της πολιτικής και ο δικός μας διεθνισμός.
Η αντίληψή μας για την Παγκοσμιοποίηση
25 Σήμερα, βιώνουμε ένα βίαιο επαναπροσδιορισμό της παγκόσμιας ισχύος – με κερδισμένη την Ασία. Δεν πρόκειται για παραδοσιακό πόλεμο, με τη συμβατική έννοια. Έχει οικονομικά και χρηματοπιστωτικά χαρακτηριστικά αλλά ούτε αναίμακτος είναι, ούτε χωρίς δραματικές συνέπειες για όσους τον υφίστανται.
26 Βιώνουμε την διάχυση της οικονομικής και πολιτικής δύναμης από τον έναν πόλο, της Αμερικής, σε πολλούς παγκόσμιους παίκτες. Την ίδια στιγμή η παγκοσμιοποίηση εντείνει την οικονομική αλληλεξάρτηση μεταξύ των κρατών. Οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ μπορεί να σηματοδοτούν μια ριζική αλλαγή στάσης της απέναντι στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης όχι με τη λογική της ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας αλλά με την ενίσχυση της εσωστρέφειας και την εγκατάλειψη δεσμεύσεων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων ή έναντι υπερεθνικών εμπορικών συμφωνιών.
27 Αυτά θέτουν μια σειρά προκλήσεων: Η διεθνής αλληλεξάρτηση μπορεί να είναι αφετηρία για μια πιο συλλογική δράση στην αντιμετώπιση των μεγάλων οικονομικών ζητημάτων, από την εξάλειψη της ανισότητας, της φτώχειας, του αναλφαβητισμού, μέχρι και την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Από την άλλη, αυτή η αλληλεξάρτηση, μας δένει μεταξύ μας με τρόπο που μπορεί να δημιουργεί «πανδημίες». Μία κρίση σε ένα σημείο της γης, να μετατραπεί με ιλιγγιώδη, ταχύτητα, σε συστημικό πρόβλημα παγκοσμίως. Κρίσεις που όταν μείνουν ανεξέλεγκτες έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες.
28 Οι ραγδαίες αλλαγές που συνδέονται με την παγκοσμιοποίηση έχουν αφήσει πίσω ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η αδυναμία αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων από μεμονωμένα κράτη έχει δημιουργήσει σε πολλούς ανθρώπους την εντύπωση ότι δεν μπορούν να επηρεάσουν το μέλλον τους, με συνέπεια την αποστασιοποίηση από την πολιτική και την ισχυροποίηση κινημάτων που χαρακτηρίζονται από λαϊκισμό, εθνικισμό, ξενοφοβία.
29 Πώς προστατεύουμε τον πολίτη από παγκόσμιες κρίσεις ή παρόμοια σοκ; Πώς διαχειριζόμαστε από κοινού τον πλανήτη μας; Η απάντηση είναι σύνθετη. Η οικονομία μαζί με την τεχνολογία – ειδικά της επικοινωνίας – παγκοσμιοποιείται. Από την άλλη πλευρά, οι θεσμοί διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων, οι δημοκρατικοί θεσμοί, παραμένουν κατά βάση εθνικοί και τοπικοί. Αποτέλεσμα: οι πολίτες στον πλανήτη μας, ακολουθούν τους νόμους της κάθε χώρας, ενώ το κεφάλαιο, είναι ελεύθερο, εκτός ελέγχου και εύκολα κινείται σε κάθε γωνιά της γης, πέρα από εθνικούς περιορισμούς, αναζητώντας αδιάκοπα τις καλύτερες συνθήκες για κέρδος.
30 Η σοσιαλδημοκρατία γεννήθηκε, στις αναπτυγμένες οικονομίες, για να απαντήσει στα τότε προβλήματα του καπιταλισμού με το «κοινωνικό συμβόλαιο». Ήταν μια μορφή εξανθρωπισμού του καπιταλισμού. Μια συμφωνία μεταξύ κοινωνικών εταίρων -εργοδοτών, εργαζομένων και του κράτους – να υπάρξουν μεν κέρδη για το κεφάλαιο, αλλά παράλληλα να εγγυηθούν βασικά κοινωνικά αγαθά – παιδεία, υγεία, ασφάλιση, συντάξεις, βασικούς μισθούς, εργασία. Ήταν μια προσπάθεια όχι σύγκρουσης αλλά συνεννόησης των τάξεων στο πλαίσιο της δημιουργίας κοινοτήτων ασφάλειας, ευημερίας και συνεργασίας.
31 Σήμερα, από την στιγμή που το κεφάλαιο, σε λίγα λεπτά, μπορεί να εγκαταλείψει μια χώρα, αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο, υπονομεύτηκε, οι κοινότητες έχασαν τη συνοχή τους. Εφόσον το κεφάλαιο μπορεί να κρυφτεί σε φορολογικούς παραδείσους, αφαιρούνται, κλέβονται, ζωτικής σημασίας κονδύλια από τις κοινωνίες μας. Για την ανάπτυξη, την παιδεία, την πρόνοια – ακόμα και για την αντιμετώπιση του χρέους. Οι αναπτυγμένες κοινωνίες, πιέζονται από παντοδύναμες και ανεξέλεγκτες αγορές να υιοθετήσουν μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης, παρόμοια με αυτά των αναδυόμενων αγορών, όπου δεν υπάρχουν έλεγχοι και κανόνες.
32 Οι εξελίξεις αυτές απαιτούν μια νέα αρχιτεκτονική παγκόσμιας διακυβέρνησης που προϋποθέτει και την μεταρρύθμιση των διεθνών οργανισμών. Απέναντι στην αντίληψη ότι για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης χρειάζεται να υψώσουμε τείχη, να κλείσουμε τα σύνορα, να δώσουμε έμφαση σε όλο και πιο περίπλοκα συστήματα ασφάλειας, να αυξήσουμε τις εξοπλιστικές δαπάνες, η προοδευτική απάντηση είναι ότι μόνο αν καταπολεμήσουμε τη ρίζα των προβλημάτων μέσα από στενή και δημιουργική παγκόσμια συνεργασία θα δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο για τις επόμενες γενεές.
Ο Διεθνισμός της Ελληνικής Σοσιαλδημοκρατίας
33 Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης για την παγκοσμιοποίηση, η αυτοσυνειδησία μας ως διεθνιστών προκύπτει από το ίδιο το σύστημα των αξιών που υπερασπιζόμαστε και την οικουμενικότητά τους. Η ατζέντα μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης με θεσμούς που θα εξορθολογίζουν την παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι στο πυρήνα της διεθνιστικής μας αντίληψης.
34 Πέραν όμως αυτών ο διεθνισμός μας έχει βαθιές ρίζες στην ίδια μας την παράδοση: αυτή θέλει την μόλις διακηρυχθείσα ελληνική ανεξαρτησία να αναγνωρίζεται για πρώτη φορά από την Αϊτή, το φτωχότερο σήμερα κράτος της λατινικής Αμερικής. Η Ίδια η ποίησή μας θέλει «ελεύθερη πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά». Η αντίληψη μας αυτή αποτυπώνεται σε συγκεκριμένες πολικές επιλογές: από την ένταξη των μεταναστών, έως την έμπρακτη αλληλεγγύη στο ευρύτερο μας περιβάλλον- από τη διπλωματία των σεισμών και την ιατρική βοήθεια στη Γάζα.
Από που ερχόμαστε- το έργο που υπερασπιζόμαστε και η λογοδοσία μας
35 Υπερασπιζόμαστε μαχητικά το διαχρονικό έργο της Δημοκρατικής Παράταξης, από τον Ανδρέα και τον Σημίτη έως τον Γιώργο Παπανδρέου. Είμαστε περήφανοι για την προσφορά μας στον τόπο και τη χώρα, χωρίς φόβο να αναγνωρίσουμε τα όποια λάθη, αποκόπτοντας κάθε πρακτική που απεδείχθη ανάξια της Παράταξης και βλαπτική για τη χώρα.
Η πορεία της Δημοκρατικής Παράταξης
36 Από τη συγκρότηση της Δημοκρατικής Παράταξης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο πριν ένα αιώνα, διαπιστώνεται μια αδιαμφισβήτητη συνεχεία κοινωνικής αναφοράς και πολιτικών αξιών. Οι μεγάλες μορφές του χώρου – Παπαναστασίου, Πλαστήρας – εντάσσονται, με όλες τις διαφοροποιήσεις τους στην ίδια ιδεολογική καταγωγή.
37 Ο Γεώργιος Παπανδρέου εντάσσει ήδη προπολεμικά τις σοσιαλιστικές αξίες στην Δημοκρατική Παράταξη, ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου επανιδρύει την παράταξη ως σοσιαλιστική μεταπολιτευτικά με το ριζοσπαστικό πολιτικό πρόγραμμα της Αλλαγής.
38 Με τον Κώστα Σημίτη, τον Γιώργο Α. Παπανδρέου η παράταξη συγκλίνει προγραμματικά με τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, μετέχει στη διεθνή συζήτηση για το μέλλον της προοδευτικής κεντροαριστεράς.
Οι κυβερνήσεις του Γεωργίου Α. Παπανδρέου
39 Τη διετία 2009-2011, μέσα στις χειρότερες δυνατές συνθήκες και παρά τις καθυστερήσεις, λάθη ή παραλείψεις, έγινε μια αρχή προς τη σωστή κατεύθυνση, παντού, σε κάθε τομέα. Αρχή, που αν είχε γίνει έστω λίγα χρόνια πριν, δεν θα χρειαζόταν ποτέ η χώρα Μνημόνια. Η χώρα τελικά δεν οδηγήθηκε σε ξαφνικό θάνατο, ενώ σήμερα δεν υπάρχει θετικό αποτέλεσμα που να μην οφείλεται σε ενέργειες που ξεκίνησαν εκείνη τη διετία. Από τη μείωση των ελλειμμάτων, την απαρχή πάταξης της φοροδιαφυγής, τη διαφάνεια, τη ριζική διοικητική αναδιοργάνωση του Καλλικράτη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, μέχρι την αύξηση του τουριστικού ρεύματος.
Για τις πολιτικές επιλογές και της μεγάλες αποφάσεις της περιόδου 2009-11, μπορεί κανείς να έχει την οποιαδήποτε άποψη ή την οποιαδήποτε κρίση, αλλά εκείνη η κυβέρνηση και ο τότε πρωθυπουργός, όχι μόνον δεν σκέφτηκαν ποτέ, έναντι του όποιου μικροπολιτικού ή μικροκομματικού συμφέροντος, να παίξουν τη χώρα στα ζάρια – με αποφάσεις ρίσκου ή θεωρίας παιγνίων, που και σήμερα ακόμη πέφτουν στα βράχια και προσθέτουν κόστος για τους Έλληνες, αλλά αναλαμβάνοντας και ευθύνες που δεν τους αναλογούσαν, άφησαν στη χώρα και στον προοδευτικό χώρο μια παρακαταθήκη πολιτικού πολιτισμού και ήθους, ένα πολιτικό κεφάλαιο πάνω στο οποίο οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να οικοδομήσουν το μέλλον, αντί να αποδομούν την προσφορά τους και το έργο που έκαναν. Θα είναι και αυτή μια απόδειξη της αλλαγής που οι οραματίζονται να φέρουν – αλλάζοντας και οι ίδιες.
40 Ο Ελληνικός λαός με τεράστιες θυσίες, κατάφερε να μειώσει το έλλειμμα σε χρόνο ρεκόρ για τα διεθνή δεδομένα. Παρά τις δυσκολίες, ο ΟΟΣΑ έχει αναδείξει τη χώρα μας μετά το 2010 μεταξύ των χωρών που ήταν πρωτοπόρες στις μεταρρυθμίσεις ανάμεσα στα μέλη του. Η προσπάθεια αυτή έχει αρχίσει να υποχωρεί ενώ θα έπρεπε να συνεχίζεται αταλάντευτα ώστε να επιταχυνθεί η έξοδος της χώρας από την κρίση. Και πρέπει και ο κόπος μας και τα επιτεύγματά μας, να αποτελέσουν βάση για την ενότητα του λαού μας, για την επίτευξη ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών συναινέσεων για να συνεχίσουμε τις αναγκαίες αλλαγές στη χώρα μας.
41 Με στοιχειωδώς ουσιαστική πολιτική συναίνεση το 2010, όταν η χώρα βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα ή έστω αμέσως μετά τη Συμφωνία τον Οκτώβριο του 2011, η χώρα θα βρισκόταν πολύ γρηγορότερα σε πολύ καλύτερη μοίρα. Θα είχε γλυτώσει πολλά. Την ώρα όμως της ύψιστης εθνικής ευθύνης, όταν η χώρα αντιμετώπιζε θανάσιμο υπαρξιακό κίνδυνο, κάποιοι σκέφτονταν μόνο πώς θα αναρριχηθούν γρηγορότερα στην εξουσία και κάποιοι άλλοι πώς θα τελειώνουν μια ώρα αρχύτερα με μία δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Ο καθένας από αυτούς είχε τους δικούς του λόγους. Αποτέλεσμα; Έπληξαν τη χώρα και το δημόσιο συμφέρον.
42 Είναι αλήθεια ότι δεν μπορέσαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα όσο είχαμε δεσμευτεί. Δεν προλάβαμε. Εκεί όμως που έγιναν τα πρώτα μεγάλα βήματα αλλαγής τη διετία 2009-2011, η προσπάθεια αποδεικνύεται ότι επιβραδύνεται, αλλού ανακόπτεται ή χάνει τον προσανατολισμό της επιστρέφοντας στις παθογένειες που οδήγησαν στην κρίση. Γιατί; Αυτό θέλουμε μετά το μνημόνιο; Πάλι παρόν το πελατειακό σύστημα, έστω με λίγο διαφορετικές διευθετήσεις; Γιατί δεν διορθώνουμε τα λάθη και δεν πιάνουμε το νήμα να συνεχίσουμε την προσπάθεια σε όλα αυτά, νήμα που χάθηκε κάπου στις εκλογές του 2012.
43 Σήμερα, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας οφείλουν να συνεννοηθούν για να οδηγήσουν τη χώρα έξω από την κρίση και να βάλουν τα θεμέλια για την Ελλάδα της επόμενης ημέρας. Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών που χρειάζεται η Ελλάδα και οι Έλληνες δεν μπορεί παρά να πρωταγωνιστεί στην πρόοδο και την αλλαγή της χώρας.
44 Συμμετέχει στο πλαίσιο της ΔΗΣΥ στις διεργασίες για την ανασύνταξη του χώρου των δυνάμεων του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού. Ενώνεται με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, απέναντι στη δεξιά και την αριστερή συντήρηση – δεν διαιρεί.
45 Στόχος: οι προοδευτικές μεταρρυθμίσεις με ανθρώπινο πρόσωπο. Δεν δικαιούμαστε να είμαστε παρακολούθημα κανενός. Καμίας δεξιάς ή αριστερής συντήρησης.
46 Ούτε η δεξιά, ούτε η αριστερή συντήρηση πιστεύει στην πεμπτουσία της πρότασης του Κινήματος: την ανάγκη δημοκρατικών, προοδευτικών μεταρρυθμίσεων σε όλο το φάσμα της λειτουργίας της Πολιτείας.
47 Γιατί στην πράξη εκφράζουν έναν ιδιόμορφο δεξιό και αριστερό κρατισμό, που διαιωνίζει τα κάθε λογής καταστημένα και συντεχνίες, μέσα από τις πιο πελατειακές, γραφειοκρατικές, αναξιοκρατικές και αδιαφανείς πρακτικές που αποτελούν την ρίζα της σημερινής – και διαχρονικής – εξάρτησης της χώρας.
48 Αυτά λοιπόν που ξεκίνησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου και ειδικά οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις της διετίας 2009-2011 πρέπει επιτέλους να βγουν από το τέλμα. Αυτό πρέπει να εγγυηθούμε: είναι η κόκκινη γραμμή στην συνεργασία μας με άλλες παρατάξεις.
49 Η σωτηρία και η αλλαγή της χώρας είναι πλέον δύο έννοιες αλληλένδετες. Η χώρα μας δεν πρόκειται να σωθεί οριστικά, αν δεν αλλάξει οριστικά. Το σύνθημα μας «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» παραμένει διαχρονικά επίκαιρο. Το δίλημμα λοιπόν με το οποίο εξακολουθούμε να βρισκόμαστε όλοι οι Έλληνες αντιμέτωποι, είναι αν θα συνεχίσουμε στο δύσκολο δρόμο της αλλαγής που ξεκινήσαμε το 2009 ή αν θα αφήσουμε ξανά τη χώρα να οπισθοδρομήσει και να κυλήσει ξανά στον γκρεμό.
Γιατί χρεοκόπησε η χώρα: η Ελλάδα και η Ευρώπη
50 Η ΕΕ, μαζί και το ΔΝΤ, έκαναν μεγάλα σφάλματα. Είναι όμως πολύ εύκολο να ψάχνουμε και εμείς για αποδιοπομπαίους τράγους, αντί να αναζητήσουμε πραγματικά το τι έφταιξε που έφτασε η Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού. Και επειδή, πράγματι, η ΕΕ έχει σήμερα τις αδυναμίες της – τόσο περισσότερο χρειάζεται εμείς να μην εξαρτυόμαστε από δάνειες δυνάμεις ή αποφάσεις τρίτων. Τόσο περισσότερο χρειάζεται να στηρίξουμε τα δικά μας συγκριτικά πλεονεκτήματα. Να μην ξαναγίνουμε ο αδύναμος κρίκος.
51 Τα μνημόνια –παρά τις τεράστιες δυσκολίες που τα συνόδευσαν – ήταν η μοναδική λύση επιβίωσης, στο συγκεκριμένο συντηρητικό περιβάλλον που είχαμε να αντιμετωπίσουμε. Δεν ήταν αυτοσκοπός. Οι περισσότεροι ρωτάνε «Γιατί το πήραμε;» Ενώ θα έπρεπε να ρωτάνε «Γιατί να είμαστε αναγκασμένοι να καταφύγουμε στα μνημόνια;» ή «Γιατί να είμαστε αναγκασμένοι να βρεθούμε αντιμέτωποι με το δίλημμα χρεοκοπία ή μνημόνια»; Οι αυταπάτες κατέρρευσαν και μαζί τους τελειώνουν τα ψέματα και οι μύθοι. Θα πρέπει να δούμε την πραγματικότητα κατάματα:
Το 2009, η Ελλάδα είχε πρόβλημα. Πρόβλημα, που δεν ξεπερνιόταν με 2-3 μέτρα – που κι αυτά ελήφθησαν και με το παραπάνω. Πρόβλημα, που δεν ξεπερνιόταν ακόμα και αν μας χάριζαν κάποιοι δισεκατομμύρια – που δεν μας χάριζε και δεν χαρίζει σε κανέναν, κανείς. Πρόβλημα, που δεν ξεπερνιόταν ακόμα και αν μπορούσαμε να διαγράψουμε όλο το χρέος – που δεν μπορούσαμε. Πρόβλημα, που δεν ξεπερνιόταν με το να συνεχίσουμε να λέμε ψέματα για τα ελλείμματά μας, ψέματα για την ανεργία μας, ψέματα για την ύφεσή μας, ψέματα για όλα τα στατιστικά μας στοιχεία. Πρόβλημα, που θα γινόταν εθνική τραγωδία αν φοβόμασταν να δούμε κατάματα την αλήθεια. Η χώρα, όπως λειτουργούσε το 2009, είχε τελειώσει. Ήμασταν ήδη εξαρτημένοι: Όχι το 2010, με το μνημόνιο, αλλά το 2009 και ακόμα πιο πριν ήδη από το 2007 όταν το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είχε φτάσει στο 14% του ΑΕΠ. Το 2010 απλά είχε έρθει η ώρα του λογαριασμού.
52 Το βασικό πρόβλημα της χώρας δεν ήταν το Πρόγραμμα Προσαρμογής, ούτε η «συνταγή» του 2010. Το βασικό της πρόβλημα, η πραγματικά θανάσιμη συνταγή, ήταν το πελατειακή ασυδοσία μέχρι το 2009. Μια ασυδοσία που είχε οδηγήσει τη χώρα να έχει, ταυτόχρονα, ύφεση στο -3%, δημόσια διοίκηση διαλυμένη, χρέος στα 300 δισ. και ιλιγγιωδώς αυξανόμενο, νέο έλλειμμα στα 36,5 δισ.(15,4% του ΑΕΠ) όπως έγινε γνωστό αργότερα, αβυσσαλέο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο 14%, και, το κυριότερο, θανάσιμο έλλειμμα αξιοπιστίας, μετά τα όσα είχαν γίνει την πενταετία 2004-2009. Τέτοιο εκρηκτικό κοκτέιλ αρνητικών παραγόντων ταυτόχρονα, δεν αντιμετώπισε κανένα άλλο Κράτος – Μέλος της Ένωσης. Και μάλιστα, σε μια συντηρητική Ένωση – με μεγάλες ευθύνες για την έλλειψη εποπτείας της Κυβέρνησης Καραμανλή – που μας παρακολουθούσε με αμηχανία, καχυποψία, αδρανούσα, χωρίς γνώση ή εμπειρία προηγούμενη για το τι μέλλει γενέσθαι.
53 Η κρίση που βιώνουμε, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα αυτής της στρεβλής αντίληψης που κυριάρχησε και αποτέλεσε την «ιδεολογία και την πρακτική του πελατειακού κράτους».
Τα μνημόνια ήταν η αναγκαστική επιλογή, ως αποτέλεσμα της δομικής στρέβλωσης και της αναξιοπιστίας της χώρας αφενός και της ευρωπαϊκής αναποφασιστικότητας και ατολμίας σε συνδυασμό με το δημοκρατικό και θεσμικό της έλλειμμα αφετέρου. Αυτή η αναγκαστική διέξοδος, παρουσίαζε περίσσευμα λιτότητας, έλλειψη αναπτυξιακής πνοής και μεταρρυθμιστική άπνοια. Αυτήν την τελευταία, η κυβέρνηση της περιόδου 2009-11, είχε την τόλμη να κάνει πράξη σε ένα περιβάλλον που είχε οικοδομηθεί πάνω στις παθογένειες του παρελθόντος και παρά τις ισχυρότατες αντιδράσεις ενός πολιτικού, επιχειρηματικού, τραπεζικού και μιντιακού κατεστημένου, που υπηρετούσε το πελατειακό μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Που το συντηρούσε και επιχειρεί να το συντηρήσει με κάθε τρόπο, για να προσπορίζεται από αυτό, τους παρασιτικούς του καρπούς, το μόχθο των Ελλήνων.
Τελειώνοντας με το μνημόνιο, θα πρέπει να έχουμε νομοθετήσει, εφαρμόσει, συνεχίσει ή έστω ξεκινήσει τις μεγάλες αλλαγές που αναμορφώνουν το Ελληνικό κράτος. Να αναμορφώσουμε τη Δημοκρατία μας. Μία Δημοκρατία που επέτρεψε να σπαταλώνται τα χρήματα του Έλληνα πολίτη, ο πλούτος της χώρας, στη σκοτεινή διαδρομή που το συνέδεε με τα πάσης φύσεως μεγάλα και μικρά συμφέροντα. Η κρίση αφορά στην δυσλειτουργία του κράτους και της οικονομίας. Που αντί να διέπεται από αρχές διαφάνειας, λογοδοσίας, αξιοκρατίας, αποτελεσματικότητας, απλοποίησης, συμμετοχής και σεβασμού του πολίτη, αντί να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, κατέστη αιχμάλωτο των πελατειακών ορέξεων.
«Μνημονιακοί» τελικά είναι όλοι αυτοί που με τις πράξεις τους μέχρι το 2009, ανάγκασαν αυτή τη χώρα να χρειάζεται Μνημόνιο για να σταθεί στα πόδια της. Αν εξακολουθούμε να αρνιόμαστε την πραγματικότητα, η ιστορία θα γράψει ότι τελικά αρνηθήκαμε, την ώρα που βρεθήκαμε στην άκρη του γκρεμού και γλυτώσαμε μία εθνική τραγωδία την τελευταία στιγμή, αρνηθήκαμε να κάνουμε την κρίση ευκαιρία και να αντιμετωπίσουμε την πραγματική ρίζα «της συμφοράς» για να χρησιμοποιήσουμε ένα εμβληματικό όρο της 3ης Σεπτεμβρίου που μας οδήγησε στο γκρεμό. Και αυτό θα είναι η πραγματική καταστροφή.
54 Αλλά και η Ευρώπη που ζήσαμε όμως στην αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης είναι παράδειγμα προς αποφυγή. Ναι, καταφέραμε να φτιάξουμε μηχανισμό στήριξης, από το πουθενά και σε χρόνο ρεκόρ, με σκληρές διαπραγματεύσεις, ναι, η Ελλάδα δεν χρεοκόπησε και δεν έζησε το 2010 μία εθνική τραγωδία βίαιης χρεοκοπίας. Ναι, η Ελλάδα έλαβε το μεγαλύτερο στην παγκόσμια ιστορία δάνειο, από τους φορολογούμενους των άλλων χωρών – μελών, και διασφαλίστηκε το μεγαλύτερο «κούρεμα» χρέους που έγινε ποτέ, χρέος που αλλιώς θα επωμιζόταν ο Έλληνας φορολογούμενος. Παρόλα αυτά, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε η κρίση από την Ευρώπη, υπονόμευσε τον πυρήνα των βασικών ευρωπαϊκών αξιών αντί να τις προστατεύσει. Υπονόμευσε έτσι τις αξίες αυτές και διεθνώς.
55 Η ηγεσία της Ευρώπης υιοθέτησε και προώθησε την αφήγηση: «Για όλα φταίει η Ελλάδα, για όλα φταίει η Περιφέρεια». Ήταν και λάθος και εύκολη, λαϊκιστική προσέγγιση. Πίσω από αυτήν, μπορούσαν να αποκρύψουν και τις ευθύνες της ΕΕ, η οποία μέχρι το 2009 δεν έλεγξε, δεν μίλησε, δεν φρέναρε, δεν αντέδρασε αποτελεσματικά στην ιλιγγιώδη άνοδο του ελλείμματος και του χρέους της χώρας. Ήταν και μια βολική αφήγηση. Η ΕΕ και συγκεκριμένες χώρες, μπορούσαν να πουν, «δεν έχω καμία ευθύνη, δεν χρειάζεται να αλλάξω, δεν χρειάζεται να δω τα δικά μου συστημικά προβλήματα». Άρα η Ελλάδα, και αργότερα οι υπόλοιποι «αμαρτωλοί», έπρεπε να φορτωθούν το βάρος της προσαρμογής ουσιαστικά μόνοι τους. Και αυτό συνέβη. Η δημοσιονομική ευθύνη και προσαρμογή, απολύτως απαραίτητη, μετετράπη σε αυστηρή, δογματική λιτότητα. Έγινε ταυτόχρονα και «συνταγή και τιμωρία για την κακή μας συμπεριφορά». Αυτή η αφήγηση προσδιόριζε λάθος το πρόβλημα και άρα υπονόμευε τη βιώσιμη λύση του.
56 Υπάρχει όμως και μία άλλη συνέπεια της αφήγησης αυτής που κυριάρχησε στην αρχή της κρίσης: Την συναισθηματική ηθικολογία, που πέρασε και σε πολλά ΜΜΕ της Ευρώπης, την αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων, βάζοντας σε αντιπαράθεση λαούς με λαούς. Βόρειους εναντίον νοτίων και τανάπαλιν. Και αυτή η ρητορική, ενισχύεται από μια συντηρητική, ξενοφοβική και ρατσιστική πολιτική. Ο λαϊκισμός μιας συντηρητικής αφήγησης έχει αποπροσανατολίσει την Ευρώπη από τα πραγματικά διακυβεύματα, όπως και έχει τραυματίσει την ίδια την ευρωπαϊκή ιδέα στα μάτια και στη συνείδηση του Ευρωπαίου πολίτη. Τα αποτελέσματα των εκλογών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το τελευταίο διάστημα ήρθαν να επιβεβαιώσουν την παραπάνω αφήγηση με την ενίσχυση ακραίων κομμάτων και να ενισχύσουν την εσωστρέφεια και συχνά τη μισαλλοδοξία που πλέον χαρακτηρίζει την Ευρώπη.
Που θέλουμε να πάμε:
Το όραμα μας για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
57 Η Ελλάδα για να ανακτήσει την οικονομική της κυριαρχία πρέπει να κάνει όλες τις αναγκαίες αλλαγές που θα της επιτρέψουν να βγει με ασφάλεια στις αγορές και να επιστρέψει σε σταθερή ανάπτυξη.
58 Η ανάκτηση της οικονομικής κυριαρχίας θα επιτρέψει την ισότιμη συμμετοχή της Ελλάδας στις συζητήσεις για τα επόμενα βήματα της Ε.Ε. Η Ε.Ε ξέρει ότι η παρούσα ισορροπία είναι ασταθής. Η αναποτελεσματική αντιμετώπιση της οικονομικής και της προσφυγικής κρίσης υποδηλώνουν την ανάγκη για ενίσχυση των πρωτοβουλιών προς μια στενότερη πολιτική συνεργασία αλλά και την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και της Ένωσης Κεφαλαίων.
59 Η απάντηση της Σοσιαλδημοκρατίας στα προβλήματα του παρελθόντος ήταν τολμηρή, ασυμβίβαστη, καινοτόμα. Και τότε κατηγορήθηκε ως δαπανηρή, ως ουτοπική. Εξίσου τολμηρή και καινοτόμα οφείλει να είναι σήμερα. Οφείλουμε να επικαιροποιήσουμε το κοινωνικό συμβόλαιο, ως συνεκτικό δεσμό μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Στην ατζέντα της Σοσιαλδημοκρατίας οφείλει να μπει η προσπάθεια ελέγχου των διαδρομών των κεφαλαίων αυτών, με την επιβολή του φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Να προαχθεί η υγιής, μακροπρόθεσμη, θεσμική επένδυση και να περιοριστεί η κερδοσκοπική διάθεση του διεθνούς κεφαλαίου, που απομυζεί πόρους από τις κοινωνίες μας.
60 Ναι, η αντίδραση της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια της κρίσης, χαρακτηρίστηκε περισσότερο από διστακτικότητα, φόβο και άγνοια, εσωστρέφεια και αμυντική στάση. Αυτή ήταν και εξακολουθεί να είναι η Ευρώπη με την οποία συνομιλούμε. Δεν υπήρχε άλλος πραγματικός συνομιλητής, παρά μόνον στη φαντασία κάποιων. Τώρα που κατέρρευσαν οι αυταπάτες τους συνειδητοποιούν ότι οι σχεδιασμοί για αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων με επέλαση των αντισυστημικών δυνάμεων δεν ήταν παρά σχεδιασμός επί χάρτου εφάμιλλης αξίας της γραμμής Μαζινό. Με αυτήν την Ευρώπη, έπρεπε να βρούμε λύσεις. Όμως, μετά το μνημόνιο, ή μετά τα μνημόνια στην ΕΕ, είναι αναγκαίο να αλλάξει η αφήγηση για την ήπειρό μας. Για μια διαφορετική Ευρώπη. Την Ευρώπη της Δημοκρατίας, της προόδου, του δικαίου, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αντιμετώπισης των αδικιών και των ανισοτήτων.
61 Ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού της χώρας, δεν έχει καταλάβει τίποτα από όσα έγιναν. Δεν αντιλαμβάνεται καν τι πρέπει να αλλάξει στη χώρα. Αν ήταν στο χέρι τους, δεν θα άλλαζαν τίποτα. Δεν είναι ακόμα ισχυρή πλειοψηφία όσοι αντιλαμβάνονται ότι δεν γίνεται να υπάρξει επιστροφή στο κρατικοδίαιτο μοντέλο ανάπτυξης και στο πελατειακό κράτος. Αντίθετα, πολλοί ακόμα οραματίζονται ένα τέτοιο πισωγύρισμα. Και δεν είναι τυχαίο, ότι με ελάχιστες εξαιρέσεις, αντιτάχθηκαν από κοινού σε κάθε πραγματική αλλαγή που επιχειρήσαμε το 2009-2011. ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, είναι οι δύο όψεις του ίδιου, συντηρητικού, νομίσματος. Θεωρούν ότι το πρόβλημα της χώρας δεν ήταν η κατάντια, η ασυδοσία έως το 2009 αλλά το Μνημόνιο του 2010. Εξοργίζονται με το αποτέλεσμα αλλά όχι με τα αίτια της κρίσης. Κατά συνέπεια δεν λένε κουβέντα για το τι πρέπει να αλλάξουμε στη χώρα για να μην ξαναγυρίσουμε ποτέ στο εφιαλτικό 2009. Αντίθετα, πολλοί και στα δύο κόμματα θέτουν ως όραμα την επιστροφή στην προ 2009 κατάσταση.
62 Ο ΣΥΡΙΖΑ, που κυβερνά με ακροδεξιούς, έφερε τη χώρα στα όρια της εξόδου από το ευρώ έφερε στη χώρα ένα τρίτο μνημόνιο που μια διαφορετική διαπραγματευτική τακτική μιας μη ιδεοληπτικής κυβέρνησης του πρώτους μήνες του 2015, θα είχε σαφώς αποφύγει. Έφερε στη χώρα τα capital controls, την απόλυτη καταστροφικά στην ιδιωτική οικονομία. Η κρίση ιδεοληψίας και ανευθυνότητας το καλοκαίρι του 2015 στοίχισε στον ελληνικό λαό τα κεφάλαια που επενδύθηκαν στις τράπεζες για τις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις.
63 Την ώρα που κατέρρευσε το οικοδόμημα του φιλελευθερισμού εξαιτίας της διεθνούς κρίσης, πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα: γιατί οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν μειώσει την επιρροή τους την ώρα που τα στοιχεία αποδεικνύουν την ορθότητα των πολιτικών και των επιλογών μας.
64 Το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά Ελληνικό. Στις ΗΠΑ, μετά από 8 χρόνια Ομπάμα, εξελέγη ο Ντόναλντ Τραμπ. Στην Αυστρία είδαμε τη σύγκρουση μεταξύ Οικολογίας/Δημοκρατίας και Ακροδεξιάς. Στη Γαλλία, στο δεύτερο γύρο των Προεδρικών εκλογών ήταν παρούσα η Λε Πεν.
65 Οι προοδευτικές δυνάμεις για να εμπνέουν και να είναι αξιόπιστες οφείλουν να είναι συνεπείς στις θεμελιώδεις αξίες τους – δυνατές πεποιθήσεις που ελέγχουν και καθοδηγούν. Είναι ένας πανίσχυρος κορμός που μπορεί να παράξει πολιτική και να σηκώσει απίστευτα βάρη, όσο γίνεται σεβαστή η διαδικασία, όσο δεν φαλκιδεύεται. Στην παραμικρή υποψία μη τήρησης αυτών των αξιών, το οικοδόμημα – η αξιοπιστία – καταρρέει μονομιάς, θρυμματίζεται σαν γυαλί.
66 Πάντα οι προοδευτικές δυνάμεις είχαμε πίστη στις αξίες μας. Μόλις αυτή χαθεί, το μόνο που μένει είναι τα πρόσωπα. Το μόνο που μένει είναι η Δεξιά εκδοχή της πολιτικής.
67 Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών, θα αναλάβουμε ρόλο θεματοφύλακα για αυτές τις αξίες. Θα ξεκινήσουμε από αυτές, για να εξηγήσουμε το πώς αυτές φέρνουν πραγματικά, απτά αποτελέσματα στις ζωές των πολιτών. Για την Κοινωνική Δικαιοσύνη, την Ισότητα, τη Δημοκρατία και έτσι, την ευημερία των πολιτών. Οι πολιτικές αρχές είναι ο πυρήνας και το εφαλτήριο μας. Ειδικά στις δυσκολίες. Αυτό κάναμε το 2009-2011 μέσα στον πανικό της επαπειλούμενης χρεοκοπίας της χώρας, θα το κάνουμε και σήμερα, πάντα με βλέμμα στο αύριο.
68 Στόχος των προοδευτικών δυνάμεων σήμερα, δεν μπορεί να είναι άλλος, από τον εξανθρωπισμό της παγκοσμιοποίησης μέσα από την βιώσιμη ανάπτυξη, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας, με σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων.
69 Η προοδευτική παράταξη οφείλει να εκφράσει ένα ευρύτατο κοινωνικό μέτωπο της αλλαγής. Όλους εκείνους που θέλουν επιτέλους να δουν το αυτονόητο να γίνεται πράξη στη χώρα μας. Όλους εκείνους που διψάνε για μία πιο δίκαιη Ελλάδα. Που βαρέθηκαν την περιγραφή των προβλημάτων και θέλουν λύσεις, δραστικές αλλά δίκαιες. Που θέλουν να δουν τη χώρα τους περήφανη, να προστατεύει όσους έχουν ανάγκη, να αξιοποιεί τον πλούτο της και να αναδεικνύει τη δημιουργικότητα των ανθρώπων της, χωρίς εξαρτήσεις και επιτηρήσεις. Που μοχθούν κάθε μέρα για το καλύτερο, και για την οικογένειά τους, και για το κοινωνικό σύνολο.
70 Η προοδευτική παράταξη βρίσκεται σε σύγκρουση με κάθε αντίληψη και πρακτική που κρατάει την Ελλάδα πίσω. Με κάθε έναν που είναι βολεμένος σε προνόμια. Με κάθε πελατειακή λογική, με κάθε υπόθεση ανομίας που σήμερα θεωρούμε περίπου αυτονόητη, με κάθε έναν που παρασιτεί σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Τη διετία 2009-2011 βρεθήκαμε πολλές φορές σε σύγκρουση με τις κατεστημένες στη χώρα μας νοοτροπίες της συντήρησης. Η σύγκρουση δυσκόλεψε αφάνταστα το μεταρρυθμιστικό έργο της κυβέρνησης. Ανέκοψε την αρχική μεταρρυθμιστική μας ορμή. Και στο τέλος, ναι, πολλές φορές λυγίσαμε – υπό το βάρος και της υπεράνθρωπης, της διεθνών διαστάσεων προσπάθειας που καταβάλαμε για να κρατηθεί η χώρα όρθια.
Κεντρικός πυρήνας μιας διαφορετικής Ελλάδας, μετα-μνημονιακής, είναι η αλλαγή στο κράτος και η αλλαγή στη συλλογική μας νοοτροπία. Η Δημοκρατία ισχυρών αξιών και θεσμών, νέων αντιλήψεων. Οι αλλαγές, που αφορούν θεσμούς, νοοτροπίες, αντιλήψεις, θέλουν χρόνο, συνέπεια και συνέχεια. Απαιτείται συλλογική θέσμιση και όχι ενέργειες ενός υπουργού ή μίας κυβέρνησης.
71 Η έξοδος από την κρίση και η θεμελίωση μιας Ελλάδας της ευημερίας που δίνει νέες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες της αποτελεί την στρατηγική στόχευση του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών. Η προσπάθεια αυτή απαιτεί την ευρύτερη δυνατή συσπείρωση δυνάμεων από το χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας, του μεταρρυθμιστικού κέντρου της Ανανεωτικής Αριστεράς και της πολιτικής οικολογίας. Έχουμε ανάγκη από τη συστράτευση κάθε προοδευτικού κόμματος, πρωτοβουλίας και ενεργών πολιτών που εναντιώνονται στα αδιέξοδα που οδηγούν τη χώρα οι επιλογές της αριστερής και δεξιάς συντήρησης.
Το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών αποφάσισε τη συμπόρευση με όμορες πολιτικές δυνάμεις στο πλαίσιο της ΔΗ.ΣΥ. με στόχο την ανασύνταξη της Δημοκρατικής Παράταξης και την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στη χώρα.
Ώστε η Ελληνική Σοσιαλδημοκρατία ισχυρότερη να προωθήσει, στο πλαίσιο της εθνικής συνεννόησης, όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που δημιουργούν οφέλη για την πλειοψηφία των πολιτών, θα βγάλουν την χώρα από την κρίση και θα μας οδηγήσουν στη μετα-μνημονική Ελλάδα. Στην Ελλάδα που οραματιζόμαστε και μας αξίζει.